Budzenie się w nocy — z czego wynika?

Budzisz się w nocy? Dlaczego? Z czego to wynika? Te pytania zdają sobie osoby, które doświadczają takich sytuacji bardzo często. Przekręcanie się z boku na bok, wybudzanie się, przechadzanie się po domu, liczenie owiec w celu ponownego zaśnięcia — te i wiele innych metod stosują osoby, które regularnie wybudzają się w nocy. A jak można się domyślić, regularne pobudki zaburzają prawidłowy rytm snu, rytm dobowy, przez co człowiek budzący się rano odczuwa bóle głowy, zmęczenie, rozdrażnienie. Dodatkowo pobudki mogą sprawiać, że człowiek będzie miał kłopoty z pamięcią jak i z libido. Co jest więc przyczyną częstego budzenia się w nocy i jak można je zniwelować? Czy konieczne jest od razu leczenie, a może problem ten można wyeliminować samodzielnie?

Jakość snu człowieka, a komfort codziennego życia

Sen to jedna z najcenniejszych czynności organizmu. Jest bardzo ważny dla prawidłowego funkcjonowania ciała, jak i mózgu. Największe zapotrzebowanie na sen mają dzieci. Noworodki śpią zwykle 20 godzin w ciągu doby, niemowlaki niewiele mniej, z kolei przedszkolaki i dzieci w wieku szkolnym potrzebują aż 10 godzin snu na dobę. Dorosłemu człowiekowi wystarczy 7-8 godzin efektywnego snu. Czas ten stanowi aż ⅓ doby, jednak nie warto go żałować.

Sen dzielimy na dwie fazy — faza NREM charakteryzuje się wolnym ruchem gałek ocznych i dzieli się na cztery stadia. Faza REM to szybsze poruszanie się gałek ocznych. Pierwsza faza trwa ok. 100 minut, z kolei faza REM trwa ok. 15 minut. Cały ten cykl powtarza się od 4 do 5 razy w ciągu nocnego odpoczynku.

Jakie są powody częstego budzenia się w nocy?

Nie warto ignorować problemu, jakim jest conocne, regularne wybudzanie się ze snu. Choć w wielu sytuacjach przyczyna może być prozaiczna, powinniśmy ją zlokalizować i wyeliminować. Częstym powodem budzenia się je źle dobrana kołdra, materac czy poduszka. Za twarde podłoże może skutkować problemami z układem krążeniowo-naczyniowym. Pojawiają się wtedy wybudzające bóle kręgosłupa. Z kolei zbyt miękki materac może powodować nadmierne napięcie mięśni, co również nie jest zbyt dobre. W obydwu przypadkach jakość snu ucierpi na tym w takim samym stopniu.

Osoby cierpiące na schorzenia kręgosłupa bardzo często wybudzają się przez ból w karku lub szyi. Jest to wyraźny znak, aby zakupić bardziej profesjonalne, najlepiej medyczne poduszki profilowane, które będą gwarancją odpowiedniego podparcia dla głowy i ramion śpiącego. Spanie na brzuchu również może być powodem wybudzania się. Pozycja ta generuje nacisk na organy wewnętrzne, a ponadto kręgosłup jest wtedy źle ułożony.

Do przyczyn wybudzania się zaliczymy również:

zaburzenia psychiczne — osoby z zespołem stresu pourazowego, cierpiące na chorobę afektywną dwubiegunową, ze schizofrenią czy zaburzeniami lękowymi bardzo często wybudzają się w nocy,
nadmierny stres w pracy — wielu z nas wydaje się, że pracując dużo w ciągu dnia, nie powinniśmy mieć żadnego problemu z zaśnięciem w nocy. Jak się okazuje, jedno z drugim nie ma zbyt wiele wspólnego. Natężenie stresu w pracy zwykle jest na tyle duże, że mamy realny kłopot z zaśnięciem. Często też budzimy się w nocy, czego efektem jest nieprzespana noc i złe samopoczucie kolejnego dnia,
depresja - jest to kolejna z przyczyn o podłożu psychicznym. Chorujący na tę straszliwą chorobę bardzo często budzą się w środku nocy lub wczesnym rankiem. Jeśli bezsenność jest jedynym objawem, wtedy mamy do czynienia z depresją maskowaną,
problemy finansowe i rodzinne — obciążają psychicznie i generują spory stres, który z kolei jest przyczyną braku snu lub wybudzania się w nocy.

Poza wymienionymi wyżej, do częstych przyczyn wybudzania się w nocy możemy zaliczyć nadużywanie leków psychotropowych oraz nadużywanie alkoholu. Zbyt częste korzystanie z nich sprawia, że skraca się faza REM, a sen staje się przerywany.

Poza tym zaburzenia rytmu snu to kwestia:

jet lagu — nagłej zmiany strefy czasowej,
work shiftu — dotyczy głównie osób, które pracują w systemie zmianowym i muszą zmieniać się w pracy.

Co oznacza budzenie się o godzinie 2 w nocy, a co między 3 i 4?

Nawet jeśli nasza świadomość pozostaje w stanie uśpienia, organizm intensywnie pracuje. Jest spore prawdopodobieństwo, że budzenie się w nocy o tej samej godzinie nie jest wcale przypadkowe. Wątroba aktywuje się między północą a 3 w nocy. Pracuje intensywnie, usuwając z ciała zanieczyszczenia nagromadzone przez cały dzień. Jeśli więc budzisz się ok. 2 w nocy, przyjrzyj się uważnie temu, co ląduje na Twoim talerzu i czy nie jest to obciążające dla wątroby.

Jeśli zaś regularnie budzisz się pomiędzy 3 a 4 godziną w nocy, możesz mieć problemy z układem oddechowym. Ta godzina budzenia się świadczy też o nawarstwieniu się sporej ilości problemów emocjonalnych.

Jakie choroby mogą być przyczyną wybudzania się w nocy?

Kłopoty ze snem bardzo często wynikają z chorób somatycznych. Oto przykłady:

zespół bezdechu sennego — przejawia się występowaniem krótkich okresów bezdechu w trakcie snu, co oznacza brak przepływu powietrza przez usta i nos. Bezdech może trwać do 10 sekund. Takie epizody niezwykle często związane są z chrapaniem. Najczęściej dotyczą otyłych mężczyzn.
zespół niespokojnych nóg — odczuwany podczas spoczynku, jest to dyskomfort w obrębie łydek, który pacjenci najczęściej opisują dwoma słowami: “podskórne mrowienie”.
choroby płuc, w tym astma — ataki duszności związane z licznymi schorzeniami zwykle występują nocą, co przerywa sen. Podobne napady towarzyszą również niewydolności serca.
częstomocz — jak sama nazwa mówi, chodzi o częste oddawanie moczu, jest to uciążliwy problem głównie nocą. Dotyczy chorób nerek, może sugerować cukrzycę lub rozrost gruczołu krokowego u mężczyzn.
nadczynność tarczycy — objawy tego schorzenia bardzo często zakłócają odpoczynek nocny. Nerwowość, kołatanie serca, ciągłe uczucie głodu czy nadmierna potliwość to kilka z występujących, bardzo uciążliwych objawów.

Nierzadko budzenie się w nocy związane jest z powolnym spadkiem hormonów żeńskich i dotyczyć może menopauzy. Efektem niedoboru estrogenów czy progesteronu są właśnie zaburzenia snu.

Codzienne nawyki wpływające na częstotliwość budzenia się w nocy

Zastanawiasz się, jak Twoje codzienne nawyki mogą wpłynąć na jakość snu oraz częstotliwość wybudzania się? Odpowiedź jest prosta — wszystko zależy od konkretnej czynności, od nawyku. Jedne mają pozytywny wpływ, a inne — negatywny. Oto nawyki, nad którymi z pewnością warto popracować, jeśli chcemy poprawić jakość snu:

temperatura w sypialni — warunki w sypialni mają ogromne znaczenie dla człowieka. W sypialni nie powinno być ani za ciepło, ani za zimno. Do spania optymalna temperatura wynosi 16-20 stopni Celsjusza. Za bardzo nagrzane pomieszczenie sprzyja częstszemu budzeniu się, ponieważ organizm skupia się wtedy na oddawaniu ciepła, a nie na odpoczynku.
spożywanie posiłków i płynów — niestrawność to kolejna z przyczyn wybudzania się w nocy, dlatego warto ograniczyć spożywanie posiłków oraz picie płynów tuż przed snem. A jeśli jesteś osobą, która zmaga się z regularnymi dolegliwościami ze strony układu trawiennego, warto skusić się na dietę lekkostrawną.
dźwięki i oświetlenie — sypialnia to pomieszczenie, w którym warto zwracać uwagę na oświetlenie. Duża ilość światła może mieć negatywny wpływ na wydzielanie melatoniny przed snem. Dobrze jest zadbać o to, aby w sypialni było stosunkowo ciemno. Można zainwestować w zasłony lub rolety, które pomogą w utrzymaniu zdrowego, nieprzerwanego snu.
wyposażenie sypialni — źle dobrany materac, kołdra, która nie może pochwalić się pierwszą świeżością oraz poduszka, która w ogóle nie podtrzymuje głowy — to warto wymienić, a na pewno jakość snu się polepszy. Ciekawym elementem wyposażenia może okazać się kołdra obciążeniowa, która przez wzgląd na swój ciężar oraz właściwości może pochwalić się pozytywnym wpływem na sen, jego jakość oraz minimalizację liczby pobudek w ciągu nocy.

Co robić przed snem, aby się nie budzić?

Jeśli nie chcesz się tak często budzić w nocy, warto pomyśleć o śnie jak o terapii. Kluczem do poprawy jakości snu jest regularny tryb życia, ustalone z góry pory wstawania i kładzenia się spać. Aktywność fizyczna również jest wskazana, minimum 30 minut dziennie. Ruch, choćby zwykły spacer, lekka przebieżka, zabawa z dzieckiem, praca w ogrodzie — to wszystko wpływa pozytywnie na sen. Komfort termiczny w miejscu spania to kolejny aspekt, który każdy z nas może dość łatwo zmienić. Warto też wyrobić w sobie nawyk rezygnacji z jedzenia, jeśli jest zbyt późno. Za obfita kolacja zjedzona o późnej porze może skutecznie nas wybudzać ze snu.

Konsekwencje częstego budzenia się w nocy

Zaburzenia snu objawiające się częstym budzeniem się znacznie zaburzają prawidłowe funkcjonowanie ludzkiego organizmu. Człowiek budzący się po kilka razy jednej nocy czuje się zmęczony, jest niedospany, ma złe samopoczucie. Sen przerywany nie jest ani kojący, ani uspokajający — wręcz przeciwnie. Po każdej takiej nocy narasta zmęczenie, a wraz z nim bezradność, frustracja oraz irytacja.

Brak dobrego, efektywnego wypoczynku doprowadzić może do człowieka do wciąż narastającego stresu, a ten wpływać będzie negatywnie na koncentrację. Przez brak snu człowiek odczuje spore problemy ze skupieniem uwagi oraz drażliwość. Nie da się ukryć, że taki stan wpływał będzie negatywnie na jakość wykonywanej pracy oraz na relacje międzyludzkie.

Przerywany sen może prowadzić do:

spowolnionej reakcji,
zmęczenia,
trudności ze skupieniem uwagi,
bólów głowy,
podsypianiem w ciągu dnia,
rozdrażnienia.

Leczenie zaburzeń snu

Jeśli zaburzenia snu trwają, nie pomaga żadna z powyższych wskazówek, dobrym wyborem będzie rozpoczęcie terapii. Leczenie zaburzeń snu z wykorzystaniem specjalistów to ostateczność, jednak może przywrócić nam radość życia oraz spokój. Warto wiedzieć, że przewlekła bezsenność i jakiekolwiek problemy ze snem mogą prowadzić do poważnych zaburzeń, które odbiją się z nawiązką na naszym organizmie. Wybierz się do lekarza, jeśli zauważasz u siebie jakiekolwiek objawy zaburzeń sennych, bądź zbyt często budzisz się nocą!